Leerdicht over je leugens - Alain Delmotte

(Uit de cycus: 'Grand Soir')

1.

Je leugens. Zou je die te danken hebben aan de hiaten in de waarheid?

2.

Liegen dat doe je zoals je je das voor de spiegel schikt. Of nieuwe schoenen past. Of geeuwt als je gespreksgenoot je verveelt.

Liegen. Om er je zelfbeeld mee op te kalefateren, om er je ambities mee op scherp te zetten.

Opsmuk die je bij je carrièreplanning hielp.

3.

Je leugens, ze hebben het, naar het schijnt, goed met je voor.Er valt best wel mee te leven.

En, kijk, je leeft ermee en je draagt ze roekeloos uit.

4.

In al je achteloosheid ga je aan leugens voorbij. Van de waarheid onthoud je nauwelijks iets: een overwonnen standpunt.

En van je leugens onthield je evenmin iets – alsof die waarheid waren.

5.

Liegen en wat het uitlokt: de jou omringende en steeds diepere mistroostigheid.

Je verdoezelt er een komend onheil mee.

6

Het strafste aan je leugens: dat je het lef had om die de taal te laten zeggen.

Dat past bij je persoonlijkheid.

Want je persoonlijkheid is flagrante verlakkerij.

7.

Je leugens, je doet er geen vlieg mee kwaad. Iedereen is er eigenlijk tevreden over.

Tenzij de waarheid over wat je hebt gelogen.

Maar doet die wel ter zake?

© Alain Delmotte


Dit leerdicht maakt deel uit van de cyclus 'Grand Soir'.
Alain geeft in navolgend Digther-bericht van 3/12/2024 een mooie toelichting bij de cyclus:
Grand Soir - Alain Delmotte - Digtherbericht

Alain Delmotte leest voor uit de cyclus 'Grand Soir'
Poëzieavond De Geus - Harelbeke 20/9/2024

Grand Soir van Alain Delmotte - Vooruitblik

Digther-redacteur Alain Delmotte las op vrijdag 20 september 2024 tijdens een poëzieavond van Kunstkring De Geus in Harelbeke vier nieuwe leerdichten. Ze komen uit een cyclus die hij ‘Grand Soir’ heeft getiteld die DSvD vanaf morgen met graagte in vier afleveringen publiceert.

Vooraf gaat Alain hieronder zelf in een vooruitblik even nader in op de cyclus ‘Grand Soir’

"De gedichten die de komende dagen op de Schaal te lezen zullen zijn, behoren tot een reeks leerdichten die ik ‘Grand Soir’ heb genoemd. Nee, Ik heb het niet over het gelijknamige parfum. ‘Grand Soir’ is een begrip dat ik uit de anarchistische denkwereld put. Al heb ik geen weet of de huidige anarchistische tendensen nog van die term gebruik maken of durven gebruik te maken.

Het is met name een messianistisch begrip. Verwonderlijk voor een beweging die ‘Ni Dieu ni maître’ als slagzin heeft en op de koop toe geen waarde aan slagzinnen hecht. De ‘Grand soir’ is het moment van de grote ommekeer, de dag waarop met het maatschappelijk bestel en de daarbij horende normen en waarden komaf wordt gemaakt. Tabula Rasa en Initium Novum. Je reinste utopie natuurlijk. En utopieën lopen wel eens het gevaar, zoals ons de geschiedenis heeft geleerd, naar repressieve dystopieën af te glijden. Afstand houden dus.

Illusies raken me nog nauwelijks, al besef ik dat we niet zonder kunnen. Ik moet het bekennen: de gedachte aan een ‘grand soir’ prikkelt blijvend mijn verbeelding. Het was en is een droom uit mijn adolescentie. ‘Grand soir’ als nostalgie.

Maar ik transponeer en compenseer het gegeven naar de poëzie toe: hoezeer de vervulling onmogelijk is, er is altijd wel een spoor dat naar vervulling neigt – op die manier overleeft volgens mij de poëzie.

Ik zie een verband tussen wat de surrealisten in hun dagen als ‘le point sublime’ benoemden. Het hegeliaanse punt waarbij alle tegenstellingen zouden worden opgeheven. Voor de poëzie betekent het dat woord en daad zouden samenvallen.

Ach, kon dit maar waar zijn – de taal is, helaas, slechts een verzameling van tekorten en linguïstische valstrikken! Het lexicon heeft het wel eens verkeerd voor.

Het moet zijn dat we zo zijn geboren, dat we er graag eens op los fantaseren. Maar we worden op tijd wakker en vallen daarmee pijnlijk op het noodzakelijke kritische bewustzijn terug. Wat er dan van die dromen overblijft? Dat wat er gaande is in deze reeks: de terugval op een onstuitbare melancholie."

Zie meer over het begrip 'Grand Soir' via dit Wikipedia-artikel. (Franstalig)
 

© Alain Delmotte

De komende dagen publiceert de Schaal van Digther vier gedichten uit de Grand Soir-cyclus van Alain Delmotte

- Leerdicht over je leugens (Woe 4/12/2024)
- Leerdicht over het goede gebruik van een kast (Do 5/12/2024)
- Leerdicht op de kroeg (Vr 6/12/2024)
- Leerdicht over gedichten (Za 7/12/2024)

Alain Delmotte leest passages uit 'Grand Soir'
Vrijdag 20/9/2024 - De Geus Harelbeke - foto c. Peter Van Rompaey

Inleiding op 'Het gewicht van vleugels' - Geert Frateur

Op zondag 24 November 2024 werd in Galerie Pinsart in Brugge - waar nog tot  15 december 2024 met 'Fieldwork' een hele mooie tentoonstelling loopt van Goedele Peeters - 'Het gewicht van vleugels', de debuutdichtbundel van Jan Mestdagh voorgesteld. Uit de bundel publiceerde DSvD eerder een aantal gedichten. Die zijn na te lezen via deze link. Ondertussen stelde Geert Frateur die de bundel in Brugge inleidde ook zijn inleiding ter beschikking voor publicatie. Waarvoor dank. De introductie op 'Het gewicht van vleugels' lees je hieronder.                                                                                              

Zondag 24 november 2024

Beste Jan 
Beste Goedele
Beste mensen

Het is me een hele eer én plezier om het poëtisch debuut van Jan Mestdagh te mogen inleiden, op deze zeer fraaie expo -Fieldwork- van Goedele Peeters.

Een debuut, dat voor mij niet als een debuut aanvoelt. Jan is wat mij betreft al jaren ààn het débutéren. Zijn proces, zijn zoektocht, zijn calvarie en stille passie tegelijkertijd. Alleen leidt het vandaag tot deze erg mooie bundel. Een bundel waarvan bibliofielen en liefhebbers van kunst-gecombineerd-met-poëzie kunnen snoepen. Fingerlickingly good.

Een debuut met een titel die niet ronkt, laat staan leest als een gevleugelde zinsnede: Het gewicht van vleugels.

Het is een titel die de hyperlichte pennestrook van Jan verraadt. Maar ook de gebalde kracht en souplesse van een Bruce Lee. Bruce Lee die in één nanoseconde één droge tik uitdeelt. Ik ben iedere keer gevloerd wanneer ik de titel lees. Ik word gevloerd door een massieve verwondering en ontroering nadat ik de tik mentaal incasseer.

Bovendien, veroorzaakt de titel de mildste vorm van intellectuele verbijstering,  zoals ‘euhm’, ‘waddisdees?’ en ‘oebedoelde’?! Het-gewicht-van-vleugels-? ‘Ge-meentdaofwa?’

Eens dat ik voorbij deze verbijstering ben, komt de poëtische shock. De poëzie van vier-woorden-in-die-volgorde, trekt dan als een minikaravaan van zuurstof en energie doorheen mijn lichaam. Een soort existentiële verademing en eveneens een opluchting: ‘ik denk wèl dat ik het snàp!’.

Maar, dan lees ik het nogmaals en val ik in een radeloze zwarte holte, omdat het mijn wereldbeeld én levensfilosofie totaal op zijn kop zet. Mocht ik het niet zo prachtig vinden, ik zou capituleren en zeggen ‘Ok, Jan, meestermove, jij wint’.

Toch kan ik niet capituleren en denken ‘ik snap echt niks van deze titel’, want ik vind het eveneens echt grappig. Het gewicht van vleugels!? Zo hilarisch, dat een menselijk wezen, Jan dus, hierover heeft gemijmerd. Wegen vleugels? Wegen ze in volle vlucht? Dragen ze niet vooral het beestje. Te zot voor woorden, voelt het dan. Of beter, te licht voor woorden.

Zo lezen al zijn tekstjes, in deze bundel: te licht voor woorden. Ik zeg bewust, tekstjes, maar dan niet minimaliserend bedoeld. Het zijn immers één voor één kleine poëtische teksten, die vaak kleiner zijn dan een Haiku. Kleiner dan een Haiku! Dit is het equivalent van een vogeltje dat kleiner is dan een Kolibri. Zoöö, klein dus.

En, toch, als je ze leest, herleest en nog ééns leest, dan word je gewaar dat je van zoiets kleins daadwerkelijk een stevige tik krijgen kan. Het zijn immers grafschriften met een punchline, epitafen met een dikke twist, epigrammen met een ontregelende pointe én puntdichten met zware G-krachten.

Bovendien doen ze meer, dan louter met woorden, je bevattingsvermogen én je voeten spelen. Ze hebben een diep-menselijke en empathische bron. Of zelfs een paradoxale levensvraag, zoals in een Zenboeddhistische KOAN, ‘Wat is het geluid van één klappende hand?’.  Op andere momenten lezen ze dan weer als een boutade van Godfried Bomans, ‘Ik wou dat je kon doodgaan, zonder te sterven’. Zelfs Simon Carmiggelt monkelt mee: ‘Het gerecht eenzaamheid, smaakt wel goed, als je het niet elke dag eet.’

Bovenal lezen deze grafschriften als vintage Jan. Jan die als dichter weet wat verwijlen betekent. Bij een graf kan je staan, bloemstukjes herschikken, bidden, rouwen, naar het graf van de buren kijken, of ook verwijlen.

Deze reeks grafschriften nodigen je inderdaad uit om bij een overleden persoon of de dood te verwijlen. Er te zijn, zonder meer. Er tijd voor te nemen en je vooral te laten verrassen door wat een levensvraag of -wijsheid (verwoord in zijn meest compacte vorm) kan uitlokken bij jezelf als persoon. Het is een kunst die Jan bezit, in deze vorm van subtiele kleinkunst. 

© Geert Frateur


Noot van de redactie: Geert Frateur is de zoon van Ludo Frateur (1936-2022) pedagoog, dichter en visueel kunstenaar die de oudere lezers onder ons zich nog zeker zullen herinneren. 

Geert Frateur leidt in.

De dichter Jan Mestdagh dankt en leest.