Wie naar de cultuursteden van het Zuiden trekt, komt ontegensprekelijk ook in de hete pan van Granada terecht. Voor wie van Andalusië houdt is dit een van de plaatsen
to be. Duizenden toeristen trekken dag en nacht naar het Alhambra of slenteren uitgeput door de witgekalkte steegjes van het Albaicin, het oudste Arabische gedeelte van de stad. Maar Granada is meer dan het Alhambra. Wie kent het huis op de onderstaande foto?
Bij mijn laatste bezoek mocht ik weer ondervinden dat weinig toeristen de moeite hadden gedaan om tot hier te komen. Misschien is het beter zo, want op die manier is er geen sprake van een toeristische overrompeling. In dit deel van de stad kan men nog genieten van stilte en koelte; meegenomen, tijdens de zomermaanden die op dit akkerland brandende sporen achterlaten.
De Casa Museo Federico Garcia Lorca is het zomerhuis in typische Andalusische stijl van de familie Lorca. Het huisje toont de bezoekers de authentieke meubilering, de werktafel van de auteur en de
eigentijdse decoratie
van de jaren 30. Brieven, foto’s, affiches en
schilderijen o.a. een gouache van Dali die een goede vriend was van Federico, brengen je terug in de tijd. Je ademt er rust, je bewondering groeit en de tederheid
overweldigt je. De Huerta de San Vicente, want zo wordt het landhuis
genoemd, maakte vroeger deel uit van een uitgestrekt landgoed dat eigendom was van de Lorca’s.
De vader van Federico maakte zijn fortuin als grootgrondbezitter vooral door de olijfoogst en de houthandel. Ook speculaties in de vroegere kolonie Cuba brachten een flinke duit in de zak.
In de bezoekersshop wordt een hele resem aan boeken, fotomateriaal en (jawel!) originele uitgaven aan de geïnteresseerden aangeboden. Toen ik langskwam, was ik de enige koper en het meisje aan de kassa leek zeer blij om weer wat op haar kassa te kunnen tokkelen. Ze was niet overwerkt, en gelukkig om voorlopig nog geen deel uit te maken van de Spaanse werkloosheidsstatistieken… Talloze affiches van La Barraca prijken op de witgekalkte wanden en Federico kijkt je vriendelijk aan. Het is alsof hij plots zal beginnen spreken en hij je heel dankbaar is dat je hem met een bezoekje vereert, want zo was de man blijkbaar.
Naast de functie van museum heeft dit initiatief ook nog andere doelstellingen. La Barraca was
een groep universiteitsstudenten die onder de leiding van Federico Garcia Lorca en Eduardo Ugarte op pedagogische wijze toneel bracht naar die plaatsen waar het cultuuraanbod onbestaande was. Zo kon het volk op het platteland een andere vorm van vertier ervaren. Deze groep bracht klassiek toneel van o.a. Cervantes en Calderón, maar ook poëzie en modern toneel. Onder het Franco-regime werd dit deel van de geschiedenis wat genegeerd en door stelselmatige verwaarlozing leken de daden van het Teatro Universitario La Barraca naar de vergeetput geleid.
Na de
verdwijning van Lorca en de rest van de familie niet meer in de Huerta San Vicente opdaagde, bleef het dienstpersoneel wel op post. Ze waren niet ontslagen dus bleven ze het huis onderhouden in afwachting dat de betere tijden zouden terugkeren.
Dankzij die geest bleef het landhuis bestaan. Het duurde echter tot 1995 vooraleer de Spaanse Staat begreep dat zij iets moest doen. Er werd besloten om aan Lorca’s zomerhuis een culturele invulling te geven. Dit ging niet zonder slag of stoot; de spoken van het Franco-regime bleven zich kanten en gebruikten allerlei wettelijke spitsvondigheden om Falangistisch roet in het eten te gooien.
Vandaag is het concept een bruisend succes. Plaatselijke scholen en jeugdverenigingen nemen deel aan allerlei activiteiten die het werk van Lorca promoten, maar ook de boodschap van tolerantie en het openstaan voor andere meningen worden in het zonlicht gezet.
Voor volwassenen worden op geregelde tijdstippen de toneelstukken van Federico opnieuw tot leven gebracht. De opvoeringen krijgen natuurlijk een versterkt effect als de acteurs op deze authentieke plaats hun talenten kunnen botvieren. Het gegeven dat alles in kleine groepen gebeurt, geeft de aanwezige cultuurbeoefenaar een waardevolle ervaring. Het versterkt het persoonlijk inzicht in het werk van deze belangrijke auteur.
Arbolé Arbolé
Arbolé Arbolé
seco y verdé.
La niña del bello rostro
está cogiendo aceituna.
El viento, galán de torres,
la prende por la cintura.
Pasaron cuatro jinetes,
sobre jacas andaluzas
con trajes de azul y verde,
con largas capas oscuras.
"Vente a Córdoba, muchacha."
La niña no los escucha.
Pasaron tres torerillos
delgaditos de cintura,
con trajes color naranja
y espadas de plata antigua.
"Vente a Sevilla, muchacha."
La niña no los escucha.
Cuando la tarde se puso morada, con luz difusa,
pasó un joven que llevaba
rosas y mirtos de luna.
"Vente a Granada, muchacha."
Y la niña no lo escucha.
La niña del bello rostro
sigue cogiendo aceituna,
con el brazo gris del viento
ceñido por la cintura.
Arbolé Arbolé
seco y verdé.
Struikje struikje
Struikje struikje
dor en groen.
Het meisje met het knappe snoetje
plukt olijven op het veld.
De wind die van de torens houdt,
slaat zijn armen om haar heupen.
Vier ruiters komen voorbij
op Andalusische paardjes,
in het blauw en het groen
met langere donkere mantels.
"Kom mee naar Córdoba, lief kind."
Het meisje luistert niet.
Drie jonge torero's komen voorbij
in oranje pakken
en slank van lijf,
met degens van belegen zilver.
"Kom mee naar Sevilla, lief kind."
Het meisje luistert niet.
Als de avondhemel paars kleurt,
komt in het wazige schemerdonker
een jongeman voorbij
met rozen en mirten van maanlicht.
"Kom mee naar Granada, lief kind."
En het meisje luistert niet.
Het meisje met het knappe snoetje
blijft maar olijven plukken,
met de grijze armen van de wind
om haar heupen.
Struikje struikje
dor en groen.
©
Federico Garcia Lorca
In 2008 liet een Spaanse rechter, in samenspraak met de familie Lorca, een nieuw onderzoek starten naar het fusilleren van één van Spanjes belangrijkste dichters.
Nabij Alfacar, op zo’n 8 km van Granada, werd naar het vermoedelijk graf van Federico gezocht, maar enig resultaat bleef uit…
©
Frank Decerf
