Een zoektocht naar goud - Andreas Van Rompaey

Een zoektocht naar goud

Andreas Van Rompaey bespreekt Wij zijn zwanen van Lise Surmont.

Tijdens haar tweejarige termijn als cultuurambassadeur van de stad Roeselare (2022-2024) liet Lise Surmont haar eerste dichtbundel Wij zijn zwanen (2024) verschijnen. De ‘zwaan’ verwijst – om de woorden van Lise Surmont te gebruiken – naar ‘schoonheid, trouw, gratie en puurheid’, maar langs het romantische idee van onvoorwaardelijke loyaliteit evengoed naar de (on)eindigheid. In korte gedichten vestigt ze via cycli als ‘dag-nacht’, ‘bloei-verval’ en ‘geluk-verlies’ de aandacht op het paradoxale van het bestaan. Hoewel alles ooit voorbijgaat, blijft alles tegelijk steeds bestaan: ‘Alles wat er ooit was en alles wat er altijd zal zijn / wij die er altijd waren, wij die er altijd zullen zijn.’ Het lyrische ik is zich dus enerzijds bewust van de vergankelijkheid en tijdelijkheid, maar houdt anderzijds nog vast aan het verlangen naar een hogere eenwording. In dit geval gaat het concreet om het geloof in de absolute liefde, in ‘l’amour fou’.

De indeling van de bundel weerspiegelt niet toevallig het alchemistische eenmakingsproces dat zou leiden tot goud: ‘nigredo’, ‘albedo’, ‘citrinitas’, ‘rubedo’ en ‘hieros gamos’. Zodoende situeert Surmont zich in een lange traditie waarbij schrijvers teruggrepen naar alchemie als structurerend element; in de moderne literatuur gebeurde dit vaak onder invloed van het tevens op ‘l’amour fou’ gerichte surrealisme (denk aan Willem Frederik Hermans en de Labris-dichters). Toch lijkt haar poëzie – inhoudelijk en vormelijk – nog het meest op die van een tijd- en leeftijdgenoot als Marijke Vermeulen alias B.P. Arend, alleen zijn haar gedichten in vergelijking met die van Vermeulen ‘narratiever’, minder kernachtig en meer cultureel onderbouwd. Net als haar collega-debutant, heeft ze een zeer degelijke beginbundel voortgebracht die hopelijk slechts een stadium vormt in een verdere evolutie.

Lise Surmont, Wij zijn zwanen, Roeselare, 2024, ISBN 9789464988338, ongepagineerd.

© Andreas Van Rompaey

Lise Surmont is cultureel ambassadeur van de Stad Roeselare (2022-2024).
Wij zijn zwanen kwam tot stand met de steun van de Stad.

Link: Dichtbundel Lise Surmont op Website stad Roeselare

Wij zijn zwanen op Sappho's spiegel website Lise Surmont