Genese - Jana Arns

Genese

uit het hout van haar hersenstam
heeft ze een bed gesneden.

Met een hoofdeinde in wolken,
een matras om stuntmannen op te vangen,

mist ze toch de trein
die spoort op alfa-golven.

Ze staat in schuld.
Met tuimelvensters als ogen

vallen steeds vaker haar doden binnen.
Zij dromen evenmin.

De nacht maakt obees
terwijl ze hongert naar slaap

als de mug naar haar bloed.
Ze gunt haar een arm boven het laken,

spant prikkeldraad rond de oren,
blesseert zich aan de naald van de wekker.

© Jana Arns
 

Uit de bijzondere groepsbundel 'De ogen van de Uil' die op 21/3 in Deinze en op 29/3/2025 in Boortmeerbeek wordt voorgesteld.

Meer info via dit Digther-Bericht.

****

Jana Arns (1983) is dichter en schrijfdocent. In een vorig leven was ze muzikant. Ze won o.m. de Prijs Letterkunde Oost-Vlaanderen en is momenteel stadsdichter van Deinze. Jana hoopt vooral op goede nachten. 

Ann Van Dessel - rosse grutto

rosse grutto

hij vliegt 
in één ruk drieduizend vijfhonderd zestig kilometer 
over zee, van zijn geboortegrond in Alaska naar Tasmanië.

dat de kou je op de vlucht jaagt en tot bewegen drijft,
houdt steek. maar hij blijft elf dagen in de lucht,
rust niet, eet niet, slaapt niet.

ik herhaal: slaapt niet. ziet amper bleek. 
hij voert zijn stunt uit met non-stop vleugelslag,
verliest geen hoogte, wel zowat de helft
van zijn lichaamsgewicht. beweert de krant. wedden

dat hij flink fraudeert en iets voorbij de Aleoeten
doodleuk neerstrijkt op een zeeschip, zich gratis vol
kreeft vreet, op het dek de vleugels in de nek vouwt
en zich al slapend naar Australië laat varen? waarom?

om de pluim voor het langst wakker blijven ter wereld
in de eigen staart te kunnen steken. want nooit zag ik
een rosse grutto in de wachtzaal van de slaapkliniek.

of hij liegt
voor de faam. of hij verdient een gedicht op naam.

© Ann Van Dessel

Uit de bijzondere groepsbundel 'De ogen van de Uil' die op 21/3 in Deinze en op 29/3/2025 in Boortmeerbeek wordt voorgesteld.

Meer info via dit Digther-Bericht.

Ann Van Dessel (1961) is dichter en schrijfdocent aan de SchrijversAcademie in Antwerpen. Zij wil poëzie van het voetstuk halen en terug aan de mensen geven. Want poëzie is van iedereen. En iedereen is poëzie. 

De ogen van de Uil - bundelvoorstelling

 De ogen van de uil

Op 21 maart 2025 wordt de bijzondere groepsbundel “De ogen van de uil” een eerste keer voorgesteld bij “Arsène” Weba in Deinze! In de bundel – een uitgave van Uitgeverij P – brengen vijf dichters Jana Arns, Astrid Arns, Bo Vanluchene, Ann Van Dessel en Elise Vos hun ‘slapeloze gedichten’ samen. De diverse gedichten evoceren het thema insomnia en aanverwante slaapproblematieken. Het is niet meteen duidelijk of de dichters in evengrote mate letterlijk te kampen hebben met hun onderwerp... Maar dat zullen de gedichten zelf ook wel uitwijzen.

Een tweede voorstelling van de bundel gaat door in Bedking , op alweer zo’n prachtige bed-locatie, op 29 maart 2025 om 19u30 in Boortmeerbeek.

Reserveren kan gratis via email aan Jana Arns dit adres.

Vanaf vandaag publiceert de Schaal van Digther dagelijks 1 gedicht van de “vijf slapelozen”.

Vandaag het eerste gedicht: Rosse Grutto van Ann Van Dessel

(P.R.)

Cover:   Rein Vanvinckenroye

Hartenjagen - Johan Clarysse

 Aangetroffen gedichten in het straatbeeld

(en overal elders in de wereld) (25)

Hartenjagen

Zo licht en vrij is het
om ons te zijn.

We tekenen het gebaar 
waarmee de dag begint
en de nacht uit onze huizen valt,

tellen de zeges
en de verdragen in het warme
rekenstelsel van onze handen,

spelen kaart, hartenjagen, schaak
in de vriendenclub van onze vingers.
Later zetten we de lopers in, 

leggen we dezelfde vingers
op oude, naamloze wonden.


© Johan Clarysse

Dit gedicht werd op 20/2/2025 aangetroffen op een raam van de woning van de dichter. 'Hartenjagen' staat ook in de debuutbundel van Johan Clarysse: 'Het geduld van water'.

Foto Paul Rigolle - donderdag 20 februari 2025.

Times are changing - Miel Vanstreels

Times are changing

Met grootvaders in loop-
graven en vaders in
het verzet

werden we dronken
van het pacifisme

we weigerden dienst
demonstreerden tegen
verre oorlogen

om het een halve eeuw
later terwijl de vrede
onder vuur ligt

niet te kunnen geloven

© Miel Vanstreels

Een schaduw dekt je toe

Vincent Van Gelder bespreekt Bolster van Elise Vos

Toen ik door De Schaal van Digther werd uitgenodigd om de debuutbundel van Elise Vos (1984) te bespreken, heb ik even geaarzeld. Ik ben immers in de eerste plaats dichter en had nog nooit eerder gerecenseerd. Dat ik toch heb toegezegd, heeft vooral te maken met de kracht van Elises debuut. Ik kon me laten dragen door haar taal.

Beginnen we bij de buitenste schil; de knappe cover en dito naam van deze pennenvrucht: Bolster. Een woord dat me meteen terugwerpt naar mijn kindertijd. Een herfstige zondagochtend, spiritueler dan de mis: mijn kleine broer en ik, kastanjes rapend op het erf van onze baboesjka. De opwinding bij het horen van een kort en krachtig geruis, wat betekende dat er alweer een vers kastanjepakketje op het goudkleurige bladertapijt was geland. Hoe het zachtjes knijpen in zo’n bolster een beetje pijn deed. En hoe dat beetje pijn wel fijn was. Is het echt al zo lang geleden dat ik nog een bolster heb vastgehad? Jammer toch; want

beloftes glanzen als pas gevallen kastanjes
die het mostapijt kneden aan de wortels
van eeuwenoude reuzen die hun kleren
binnenstebuiten dragen om niet te verdwalen
(uit: Waar meisjes in bomen schuilen)

Maar laat u niet op het verkeerde been zetten; de wonderlijke wereld die Elise Vos schetst, en die we tevens delen met boeiende folkloristische figuren als Baba Jaga en de Middagvrouw, is geen idylle:

ik wist niet dat er dijken waren, maar plots breken ze
verkruimelen als suikerklontjes in de melklauwe ochtend
(uit: Verzonken stad)

er worden stemmen doorheen de ruimte geslingerd
als stroppen naar wilde paarden
(uit: *)

terwijl je het laken naar je kin toe trok
het gekraak op de trap wegdacht
(uit: Hoog bezoek)

je ogen zouden niet moeten wennen aan het donker in iemands hoofd
(uit: Hij vroeg de weg)

Dreigend. Dierlijk. Onverbiddelijk. Oneerlijk. Maar: niet gespeend van troost, hoop, lucht:

elke dag ontwikkel ik nieuwe wortels
staat de stam steviger in de grijze aarde
(uit: Bomen I)

ademen onder water kan
alleen na een meisjeskus
(uit: Zeepaardje II)

als vanzelfsprekend duwen vleugels
zich door onze huid heen
om ons op te tillen
boven hun verbijsterde hoofden
(uit: Kroniek van een verrijzenis IV)

we hebben altijd geknield / voor schoonheid, lezen we in het eerste deel van diezelfde Kroniek van een verrijzenis, en knielen is ook wat ik doe voor deze bundel. De beelden beklijven. De taal is raak. De wereld compleet. Na de zoveelste weldadige wandeling door dit meesterlijk bijeengeschreven bos puilt mijn sprokkelmand uit van de prachtige versregels. Kortom: het debuut van Elise Vos is, net zoals de eerdergenoemde kastanjes, beloftevol glanzend, inderdaad.

 

© Vincent Van Gelder

Bolster, Elise Vos, Uitgeverij De Zeef, Gent, 2024, ISBN 978-94-64757-51-4

Sonnet van de boekverkoper - Ilja Leonard Pfeijffer

Aangetroffen gedichten in het straatbeeld

(en overal elders in de wereld) (24)

Sonnet van de Boekverkoper

En wat nou als ik zeg dat er een plek
bestaat die alle liefdes heeft beleefd
en die een vraag op ieder antwoord heeft,
als een gestold maar continu gesprek?

Die plek is hier. Er wordt een groot gebrek
aan zekerheden uitgevent. Men geeft
alternatieve levens en men heeft
er empathie op voorraad in het rek.

De boekverkoper handelt niet in boeken
maar in belevenissen, verre reizen
dwars door de tijd in andermans gedachten.

De boekverkoper kan de ingang wijzen
van dromen die je hier niet zou verwachten.
Hier vind je wat je nooit had durven zoeken.

© Ilja Leonard Pfeijffer

Dit gedicht werd op 11/2/2025 aangetroffen in de Brugse boekhandel 'Raaklijn'.

Foto Paul Rigolle - dinsdag 11 februari 2025.

Saudade - Hendrik Carette

Saudade

Zoals iemand al een heel leven in de sociëteit van Jezus
is, zo ben ik al jaren in de saudade van Fernando Pessoa.    

Ik eet sardienen in olijfolie, een beetje rode bieten 
op een sneetje brood
en drink een kelkje groenwitte Vinho Verde. 

Op het fort van Nazaré aan de oceaan
beef ik even door plotse hoogtevrees
en word ik duizelig door de zwaartekracht. 

In Lissabon staar ik op de brug naar de Taag
en nadien zoek ik een goed boek
om te lezen op een terras in een windstille hoek.   

Maar ik leef alom en allerwegen in een lichte euforie
want ik lijd niet aan scheurbuik 
en heb geen lange lintworm meer in mijn mager lijf. 

Ik surf en drijf alleen sereen in de saudade. 

 

© Hendrik Carette

Dichters in het Koetshuis

 

Op de agenda! "Dichters in het Koetshuis", op 14/2/2025 in Roosdaal.

Jef Boden neemt afscheid van André Sollie

Halfweg

het blauwe schaduwstraatje
kan ik het al zien:
het plein ligt in de zon.
Ik loop verblind mijn vroeger in.
Neuriënd, ik ken de weg.
En in de luwte van de huizen
is alles nog zoals het was.
De buren op een stoel voor de deur.
De geur van pas gemaaid gras.
Vader streng en blij.
Waar was je?
Moeder lacht.
Ze hebben al die tijd op mij
gewacht.

© André Sollie

Het gedicht Halfweg staat op het overlijdensbericht van André Sollie. Wat anders dan een gedicht? Een poging tot troost van schoonheid in deze dagen.  De uitnodiging voor de voorstelling van zijn bundel Dit nieuwe tijdelijk vermeldde het: “Tijd laat zich niet verzamelen. Toch ging André Sollie in zijn eerste dichtbundel voor volwassenen op zoek naar talige vormen voor wat in hoofd en hart nog rest van de dingen die voorgoed voorbijgaan.”

De bundel werd ingeleid door een onstuitbare Bart Stouten. “Na alles wat ik bij de presentatie heb gehoord,” schreef ik André, “prijk je in de boekenkast tussen de groten van de wereldliteratuur.” Waarop hij dan, na het herlezen van die inleiding, weer typisch reageerde: “Amaai, dus lach jij maar een beetje met mij.”

Het was een warme gemeenschappelijke lach. Een waarin geluk en tevredenheid zat opgeborgen. Zoals hij in dezelfde brief herhaalde hoe hij genoot van beeld en taal in de verfilming van Nooit gaat dit over door Bavo Defurne als Noordzee, Texas.

Naast zijn werk is dat iets wat hem steeds opnieuw kenmerkte: de diepe waardering die hij toonde telkens iemand  liefdevol met zijn werk aan de slag ging.

Hoe veranderde de atmosfeer telkens hij voor een lezing de klas inwandelde! Wat was het? Niet alleen zijn handen vol materiaal waarmee hij aan de slag ging. Vooral het enthousiasme waarmee hij zijn werk voor de leerlingen openbaarde. Hoe hij zo’n groep mee in het avontuur van taal en tekeningen trok en zich grenzeloos gaf. Een gesubsidieerd uurtje werd niet door een klok bepaald. Ik herinner me hoe hij pas afrondde toen de leerlingen na twee uur door de middagbel zich hun brooddozen herinnerden. Het nakaarten palmde de volledige middagpauze in. Hij keerde pas naar Antwerpen toen het mijn beurt was om de leerlingen voor de namiddag te verwelkomen.

Hoeveel moois heeft hij gegeven en daardoor via zijn werk weer mogen ontvangen? Voor de jaarlijkse boekenbeurs op school gingen we herhaaldelijk aan de slag met zijn boeken. Van Wachten op matroos tot Konijntjesbrood. Wie genoot het meest van zo’n presentatie? De leerlingen die zich in zo’n voorstelling uitleefden? André en Wim die genoten van het resultaat? Het waren momenten van wederzijds overlopende zaligheid. Een huldiging ook voor zijn werk.

Hoe terecht was het toen in 2019 de reizende tentoonstelling van zijn werk een (te bescheiden, vond ik) plekje ontving in de zomer van Watou. Niet alleen zijn werk, zo was hij zelf toch twee maanden aanwezig. Schreef Toni Morrison niet dat een plaats ons voor eeuwig bewaart? Er zijn vele plaatsen die André in zich koesteren.

Zo zullen we nu verder moeten. Met zijn werk. Met al die plaatsen. Weliswaar wat meer in de stilte. Maar met zijn aanwezigheid. Zo zal hij ons blijven aanspreken. Zo zullen wij tot hem spreken, met hem gedachten uitwisselen. Al is het stiller nu, zwijgen zullen we niet. Nog een groet, hoe anders dan op zijn bekende wijze: dag, lieve André.

© Jef Boden

I.M. André Sollie - Overlijdensbericht VRT-site
André Sollie (°17/7/1947) overleed op maandag 13 januari 2025.
Er werd afscheid van hem genomen op 23/1/2025.

André Sollie op de Boekenbeurs tussen de leerlingen
die 'Konijntjesbrood' hebben voorgesteld.

Huidwisseling - Elise Vos

 

 

© Elise Vos
 

Uit de bijzondere groepsbundel 'De ogen van de Uil' die op 21/3 in Deinze en op 29/3/2025 in Boortmeerbeek wordt voorgesteld.

Meer info via dit Digther-Bericht.

Ann Van Dessel (1961) is dichter en schrijfdocent aan de SchrijversAcademie in Antwerpen. Zij wil poëzie van het voetstuk halen en terug aan de mensen geven. Want poëzie is van iedereen. En iedereen is poëzie.