I. Proust en Chopin
Zag hij, bij het vervagen van de dag,
de handen van zijn moeder weer over
de toetsen gaan, zag hij ze fladderen
van bloem tot bloem, als vlinders?
Dreef de ontroering hem naar het klavier,
gewillig deinend op de golf van leed
en lust, de treurzang van Chopin, die bleke
prins te vroeg verraden net als hij?
‘Ach zee van zuchten, snikken en van tranen’,
schrijft hij teerhartig in dit late uur,
getroffen door wat tussen dromen sloop:
een ‘milde lach van spijt, en tranen van de Hoop’.
I.Proust et Chopin
Les a-t-il vus, au déclin du jour,
les mains de sa mère flottant sur
les touches du piano, de fleur en fleur
comme des papillons ?
Était-ce l’émotion qui l’a guidé vers
le clavier, toujours prêt à se balancer sur
les vagues de chagrin et de désir, la complainte
du prince trop jeune trahi comme lui, Chopin ?
‘Mer de soupirs, de larmes et de sanglots’,
écrit-il à cette heure tardive du soir, et
secoué entre le rêve, le désespoir, il continu:
‘Sourire du regret et larmes de l’Espoir’.
© Christina Guirlande
(Originele tekst en vertaling naar het Frans)
(De aangehaalde versregels zijn gelicht uit het gedicht ‘Chopin’, gepubliceerd in ‘ Les Plaisirs et les Jours, Portraits de peintres et de musiciens’, Marcel Proust, 1896.)
II. Schildersportretten
Wat maakten de zeilschepen van Cuyp,
de landschappen, portretten van Van Dijck,
van Potter en Watteau bij hem los dat hij
hun scheppers portretteerde in gedichten?
Wat moest hij in die verre Gouden Eeuw,
was hij gevlucht voor realisme en verveling
in zijn monotoon bestaan? Of was het
doodgewoon een ‘dichterlijke gril’?
Reynaldo volgde hem met zijn muziek,
als vriend, als minnaar en als reisgenoot
op zoek naar metaforen voor geluk.
‘Waaide de wind niet door hun beider hart’?
II. Portraits de Peintres
Les grands voiliers de Cuyp, les paysages
infinis et les portraits, peints par Van Dijck,
par Potter ou Watteau, l’ont tant impressionné
qu’il avait peint leurs créateurs dans ses poèmes.
Pourquoi cet intérêt en l’Age d’Or lointain,
voulait-il fuir le réalisme et l’ennui de sa vie
si monotone ? Ou n’était-ce simplement
rien d’autre qu’un ‘caprice de poète’ ?
Reynaldo l’a suivi dans sa musique,
l’ami, l’amant, le compagnon de route
à la recherche de métaphores du bonheur,
parce-que ‘le vent soufflait dans leurs deux cœurs’.
© Christina Guirlande
(Originele tekst en vertaling naar het Frans)
(Reynaldo Hahn, een van de trouwste vrienden van Marcel Proust en korte tijd zijn minnaar, was pianist, componist, zanger, dirigent, en bracht het tot directeur van de Parijse Opera.
Hij werd geboren te Caracas, Venezuela, in 1874 en overleed te Parijs in 1947. Zijn moeder was Venezolaanse van Spaans-Baskische afkomst, zijn vader een Duits-Joodse ingenieur. Vanaf 1878 tot aan zijn overlijden verbleef Reynaldo Hahn in Frankrijk, vooral in Parijs. Hij verkreeg de Franse nationaliteit. Zijn werk ‘Quatre pièces pour piano d’après les poèmes de Marcel Proust’ is geschreven bij de gedichten ‘Portraits de peintres’ over de 17de eeuwse schilders Cuyp, Potter, Watteau en Van Dijck, eveneens uit ‘Les Plaisirs et les Jours’. Muziek van Reynaldo Hahn is terug te vinden op het wereldwijde web en staat, verdiend, opnieuw in de belangstelling.)
III. Verloren tijd, teruggevonden tijd
Een leven lang op zoek naar de verloren tijd,
zelden teruggevonden, te oud geworden
en vergeeld, onherkenbaar en vervreemd,
geen kans meer om nog in te halen.
Restanten van te hard gezegde woorden
werden valkuil onderweg, wat werd
verzwegen hield zijn onschuld staande,
zaaide struikelstenen op het smalle pad.
Wij zijn gebonden aan de tijd van nu, steeds
in verandering, luid als een uitroepteken
boven de meidoornhagen van de dag. En weet,
ook deze tijd blijft niet voor altijd duren.
III. Le temps perdu, le temps retrouvé
Toute une vie à la recherche du temps perdu,
rarement retrouvé, devenu trop pâle et trop
vieux, méconnaissable et éloigné,
trop tard maintenant à le rattraper.
Les restes de mots blessants sont devenus
des pièges en cours de route, les mots
non prononcés clament toujours leur innocence,
sèment des pierres sur le chemin étroit.
Plutôt rester dans le temps présent, toujours
changeant, bruyant comme un point d’exclamation
au-dessus des haies d’aubépine des jours. Et sache
que ce temps-ci ne durera pas non plus.
© Christina Guirlande
(Originele tekst en vertaling naar het Frans)
(Christina Guirlande: In dit gedicht pas ik de titels ‘A la recherche du temps perdu’ en ‘Le temps retrouvé’ toe op de loop van het leven…)
Noot: Christina Guirlande schreef deze drie gedichten in 2022 n.a.v. de 100ste verjaardag van het overlijden van Marcel Proust. Omdat deze gedichten werden bezorgd aan de Société des Amis de Marcel Proust te Illiers-Combray heeft de dichteres ze ook vertaald naar het Frans.
 |
| Christina Guirlande |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten