Het heilige huis uitgebreid

Vincent Van Gelder bespreekt Waar schaduw uit de bomen valt (Uitgeverij P) van Shari Van Goethem en Edward Hoornaert

In het voorjaar van 2022 bezochten Shari Van Goethem en Edward Hoornaert het Eden Kunstenfestival in Roeselare. Daar liet het dichtersduo zich inspireren door creaties uit binnen- en buitenland over de thema’s in het Bijbelse boek Genesis en in het bijzonder de tuin van Eden. Het resultaat van deze buitengewoon vruchtbare ‘kruis’bestuiving (maar liefst 93 gedichten) kunnen we nu ter hand nemen met de bundel Waar schaduw uit de bomen valt.  

In de tuin van Eden werd aan de mens een medemens toegekend. Daarom voelt het ook zo juist dat de dichter zich in dit project kon verlaten op een mededichter; een mannen- en vrouwenstem die de schepping afwisselend bezingen in een samenspel dat herinnert aan de hoogdagen van de kleinkunst (denk Pastorale door Ramses Shaffy en Liesbeth List of Prikkebeen door Boudewijn de Groot en Elly Nieman). Soms kijken man en vrouw mekaar aan en zit God op Haar troon; soms is de spraakverwarring compleet en vonken de gedichten als vuurstenen die de hele hof in as dreigen te leggen; saai is het nooit! Deze spanning waarmee man en vrouw zich tot elkaar (en tot zichzelf) verhouden is door de dichters fijnzinnig uitgewerkt in een bezwerende taal gespeeld op het strakgespannen vel van originele beelden. Zo “struikelen” ze in De aanschouwende (EH) over “de stenen van stilte die zij elkaar voor de voeten werpen” en “liggen” in Drift (SVG) “je lippen onbeweeglijk in je gezicht / als een gedachtestreep die de drift onderbreekt”.

Los van de emotionele wijsheid die in de gedichten verweven zit, is er ook een frisse, haast kinderlijk magische blik aanwezig, bv. wanneer we richting hemel kijken. In De verstandige (SVG) zie je “in het hemelwater […] vogels zwemmen” en in Balans (EH) “meeuwen als laaghangend fruit / uit de wolken vallen”; heerlijke beelden(!) en bijna alsof je door de ogen van Adam en Eva voor het eerst iets ziet vliegen. Toch is er voorafgaand aan elk paradijs al iets verloren gegaan wat herwonnen wil worden, zoals we kunnen lezen in Voormoeder (SVG): “in je ganse lijf heeft een vreemde vrouw / modderige voeten achtergelaten / je wil de afdrukken opgraven / uit jezelf de bestemming naar boven halen”. Het is “het licht” dat “herinnert aan een onmogelijke weg terug” (Nachtvisie, EH). Het zijn slechts enkele voorbeelden van de rijke gelaagdheid die vakkundig is blootgelegd.

Duidelijk is dat Shari Van Goethem en Edward Hoornaert niet aan hun proefstuk toe zijn. Uit de diepste klei van hun psyche hebben zij met een sterk tot de verbeelding sprekende taal een van begin tot eind meeslepende bundel geboetseerd; oftewel “een plek / om je aan vast te zuigen / als aan een borst” (Voorland, SVG); of nóg anders gezegd: 1 + 1 = 3! Ten slotte zou deze recensie niet compleet zijn zonder ook de prachtige opmaak door Uitgeverij P te noemen; al mochten de knappe collages binnenin, eveneens door Shari Van Goethem, gerust de gehele pagina innemen!

© Vincent Van Gelder

Shari Van Goethem & Edward Hoornaert, Waar schaduw uit de bomen valt, Uitgeverij P, Leuven, 2024, ISBN 978-94-64757-62-0