Stilte klinkt als vreemdgaan - Karin Dée

Tweede prijs 'Tactiele Beeldentuin' voor ‘Stilte klinkt als vreemdgaan’ van Karin Dée
Verslag van de jury.

Het gedicht opent krachtig met een verrassende personificatie die trouwens het hele gedicht wordt doorgetrokken: ‘hoe al eeuwen zee en engelen elkaar begluren’. Nee, niet enkel ‘begluren’, maar er volgen nog vier krachtige zelfstandige werkwoorden telkens uit de drie lettergrepen bestaand waardoor een op zwepend ritme ontstaat. Hoe staat er het: ‘begluren, omarmen, afstoten, kielhalen, verraden.’

De zee, niks aardser en universeler en tijdlozer dan de zee. Alle leven ontstond ooit uit de zee. En daar tegenover de engelen. Niets metafysischer dan een engel. Zee en engelen zijn in dit gedicht verwikkeld in een eeuwig soort gevecht, paringsdans, verleiding, schaduwboksen... Concreet en sterk zintuiglijk wordt hier onophoudelijk strijd aanschouwelijk gemaakt tussen de aardse werkelijkheid enerzijds en het metafysische anderzijds. Een strijd die universeel is en van alle tijden, net zoals in ... sprookjes. Ook sprookjes zijn niet gebonden aan één bepaalde tijd en plaats.

Dit is geen sprookje gedrenkt in rozengeur en maneschijn. Er bestaan ook gruwelijke sprookjes. Halloween-erig; duister en dreigend. Hoor maar: ‘Soms doorklieft een bliksem de grauwe massa/van zee en wolken. Voor even maar, al bulderen/zee en donder als gewonde reuzen op tegen elkaar. ‘ Wat een originele als-vergelijking! Merk hier ook het eigenzinnig grammaticaal omspringen met voorzetsels op: al bulderen/zee en donder als gewonde reuzen op tegen elkaar.

In de laatste strofe luidt het: zee en engelen kunnen niet zonder elkaar. Het aardse en het metafysische kunnen niet zonder elkaar. Het concrete en het abstracte zijn zo onafscheidelijk als de twee kanten van een muntje. Yin en Yang. Jazeker, je mag bij een nieuwe lezing dit gedicht ook lezen als één grote metafoor voor het altijd durende Man-Vrouw-verhaal.

En als het stil is tussen de zee en de engelen, tussen Man en Vrouw, dan klinkt dat zo ongewoon en dreigend dat het in ‘in engelenkoren (klinkt) als uitdagend vreemdgaan. Wat een sterke slotregel! Een voltreffer, een regelrechte oneliner.

O ja, zo je nog iemand kent die twijfels aan het belang van zintuigelijk schrijven schuif die gerust ‘Stilte klinkt als vreemdgaan’ onder de neus. Dit speelse gedicht bestaat niet enkel uit woorden en beelden maar je ziet en hoort en ruikt en voelt het allemaal. En vooral: het smaakt naar meer.


© Daniel Billiet


Stilte klinkt als vreemdgaan


Hoe al eeuwen zee en engelen elkaar begluren,
omarmen, afstoten, kielhalen, verraden.
Met plezier speelt de zee onder één hoedje
met wolken. Kneedt ze tot bochels, kleurt hen
samen met engelen tot prentbriefkaarten.

Soms golft zee gevleugelde wolken aan tot dansen,
tot een ballade van dons, tot lichtgevend botsen.
Soms doorklieft een bliksem de grauwe massa
van zee en wolken. Voor even maar, al bulderen
zee en donder als gewonde reuzen op tegen elkaar.

Zee en wolken kunnen niet zonder elkaar. Wolken
en engelen evenmin. Ze ademen samen, eten
en drinken elkaar en zijn al eeuwen elkaars bed.
Stilte klinkt in engelenoren als uitdagend vreemdgaan.


Karin Dée